Ngành thiết kế đồ họa là một lĩnh vực phức tạp, đòi hỏi người làm nghề phải nắm vững cả kiến thức chuyên môn sâu rộng và liên tục cập nhật các xu hướng xã hội mới nhất. Chính vì vậy, nếu bạn lựa chọn theo đuổi con đường này, việc không ngừng học hỏi và phát triển bản thân là điều vô cùng cần thiết.

Trong bài viết này, Chợ Gò Đen sẽ giới thiệu những yếu tố cơ bản và các nguyên tắc thiết kế đồ họa quan trọng mà bạn có thể tham khảo để nâng cao kỹ năng của mình.

I. Nguyên lý thiết kế đồ họa cơ bản phải biết

Để phát triển và nâng cao khả năng thiết kế, bạn cần thành thạo bảy yếu tố cơ bản trong nguyên lý thiết kế đồ họa. Mỗi yếu tố này đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng, và việc nắm vững chúng sẽ giúp bạn tạo ra những tác phẩm ấn tượng.

1. Đường Nét (Line) – Nguyên lý thiết kế cơ bản

Đường nét là yếu tố nền tảng để hình thành một tác phẩm thiết kế. Nó giúp bạn tổ chức bố cục và nội dung sao cho phù hợp với hình dạng và kích thước của sản phẩm. Hơn nữa, đường nét còn hỗ trợ tạo ra cảm giác không gian (trước-sau, gần-xa) cho vật thể, làm cho tác phẩm trở nên có chiều sâu và chỉn chu hơn. Các dạng đường nét phổ biến trong thiết kế đồ họa bao gồm: đường chéo, đường thẳng, đường lượn sóng, đường cong, đường zích zắc, và đường vẽ tay.

2. Hình Thức (Form) – Nguyên lý thiết kế cơ bản

Form là thuật ngữ chỉ các hình khối ba chiều được biểu thị qua chiều rộng, chiều dài và chiều sâu. Đơn giản hơn, form là hình khối được tạo hiệu ứng 3D thông qua việc đổ bóng, ví dụ như hình trụ, hình cầu, hình hộp chữ nhật hay hình lập phương. Yếu tố này giúp tạo chiều sâu, độ tương phản, và bổ sung các vùng sáng-tối cho vật thể đồ họa.

3. Hình Khối (Shape) – Nguyên lý thiết kế cơ bản

Shape là các mảng hình khối hai chiều (2D) được tạo bởi các đường khép kín giao nhau. Chúng thường được sử dụng để tổ chức bố cục, phân cấp thông tin, minh họa tượng trưng hoặc trang trí. Có hai dạng shape chính:

• Hình học cơ bản: Vuông, Tròn, Tam giác, Chữ Nhật, Lục giác…
• Hình học tự nhiên: Trái tim, Lá, Kim cương, Vết loang, Vết mực, Hình ảnh trừu tượng…

Mỗi loại hình khối mang một bản chất và ý nghĩa riêng, cho phép bạn sáng tạo và truyền tải nội dung trực quan một cách hiệu quả. Hãy lựa chọn hình khối một cách thông minh và độc đáo cho thiết kế của bạn!

4. Màu Sắc (Color) – Nguyên lý thiết kế cơ bản

Màu sắc là một công cụ mạnh mẽ, tạo nên sự thu hút, khác biệt và độc đáo cho tác phẩm, đồng thời truyền tải thông điệp và khơi gợi cảm xúc. Để lựa chọn màu sắc phù hợp với nội dung và ý nghĩa muốn truyền tải, nhà thiết kế thường áp dụng quy tắc bánh xe màu (color wheel) kết hợp với các nguyên lý thiết kế đồ họa. Điều này giúp tạo ra những bản thiết kế đa dạng và ấn tượng.

5. Kết Cấu (Texture) – Nguyên lý thiết kế cơ bản

Texture là tập hợp các đặc điểm bề mặt của vật thể, thể hiện tính chất của vật liệu thông qua hoa văn, họa tiết hoặc hiệu ứng như vân gỗ, kim loại, lụa mềm, bề mặt giấy, màu dầu, vải lụa… Khi sử dụng texture, nhà thiết kế có thể tạo ra độ sâu và cảm giác xúc giác cho tác phẩm của mình thông qua hiệu ứng thị giác sống động.

6. Không Gian (Space) – Nguyên lý thiết kế cơ bản

Không gian là một yếu tố cơ bản khác trong nguyên lý thiết kế đồ họa. Khi thiết kế, bạn cần sắp xếp và tạo các khoảng trắng (negative space) hoặc khoảng trống tương phản giữa các vật thể đồ họa. Cách bố trí không gian hợp lý và độc đáo sẽ góp phần tạo nên góc nhìn mới lạ, gia tăng hiệu quả thị giác, cân bằng bố cục, và đặc biệt là nhấn mạnh hình ảnh, ý nghĩa cũng như thông điệp chính.

7. Nghệ Thuật Sử Dụng Chữ (Typography) – Nguyên lý thiết kế cơ bản

Nghệ thuật sử dụng chữ (Typography) đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải cảm xúc và thông điệp của tác phẩm đến người xem, từ đó tạo nên một dự án thiết kế đồ họa đặc sắc. Hình dáng chữ bạn chọn – dù đơn giản, hiện đại, cổ điển, viết tay, cứng cáp hay mềm mại – đều ảnh hưởng đến hiệu quả thị giác và chủ đề thiết kế.

Bạn có thể đồng bộ các phông chữ hoặc kết hợp tương phản để tạo điểm nhấn. Tuy nhiên, hãy tránh lạm dụng quá nhiều kiểu chữ hoặc hình dáng khác nhau nếu bạn không muốn làm cho bản thiết kế trở nên khó nhìn.

II. Nguyên tắc thiết kế đồ họa cần phải biết

Các nguyên tắc thiết kế đồ họa được áp dụng để tạo ra sự nhất quán, hài hòa, thu hút và hiệu quả trong việc truyền tải thông điệp và ý nghĩa của tác phẩm đến người xem. Dưới đây là 13 nguyên tắc bạn cần nắm vững:

1. Thống Nhất (Unity) – Nguyên lý thiết kế đồ họa

Tính thống nhất là nguyên tắc cơ bản trong mọi giải pháp thiết kế đồ họa. Nó đảm bảo sự liên kết chặt chẽ giữa các yếu tố, tránh cảm giác hỗn loạn hay khó chịu. Mọi đối tượng được sử dụng phải có chủ đích và góp phần quan trọng vào hiệu quả thị giác và thẩm mỹ tổng thể. 

2. Cân Bằng (Balance) – Nguyên lý thiết kế đồ họa

Sự cân bằng trong thiết kế giúp tạo nên nét đặc trưng và cá tính riêng cho sản phẩm. Các yếu tố góp phần tạo nên sự cân bằng bao gồm: vị trí, hình dạng vật lý, sắc độ, màu sắc, tính tương phản và khoảng trống.

3. Hệ Thống Cấp Bậc (Hierarchy) – Nguyên lý thiết kế đồ họa

Theo nguyên lý thiết kế đồ họa, một bản thiết kế hoàn hảo thường có cấu trúc phân tầng rõ ràng, từ chính đến phụ. Nhà thiết kế đồ họa có thể dễ dàng điều chỉnh điểm nhìn của người xem bằng cách sắp xếp các yếu tố thiết kế một cách hợp lý, dẫn dắt ánh mắt họ theo một trật tự nhất định.

4. Tương Phản (Contrast) – Nguyên lý thiết kế đồ họa

Để làm nổi bật sự khác biệt giữa hai hoặc nhiều đối tượng trong thiết kế, nguyên tắc tương phản là yếu tố then chốt. Những yếu tố thể hiện tính tương phản bao gồm: to – nhỏ, sáng – tối, nóng – lạnh, mịn – thô ráp, đậm – nhạt, dày – mỏng, v.v.

5. Nhấn Mạnh (Emphasis) – Nguyên lý thiết kế đồ họa

Bằng cách thay đổi vị trí, kích thước, màu sắc hoặc hình dạng, bạn hoàn toàn có thể nhấn mạnh một đối tượng cụ thể trong thiết kế. Nguyên tắc này có phần tương đồng với tính tương phản, nhưng thực chất, tương phản là một phần của sự nhấn mạnh. Nếu nguyên tắc 4 giúp phân biệt các vật thể khác nhau, thì nguyên tắc 5 chỉ tập trung vào một chủ thể duy nhất để làm nó nổi bật.

6. Tỷ Lệ (Scale) – Nguyên lý thiết kế đồ họa

Tỷ lệ là kích thước tương quan của vật thể hoặc khung hình tổng thể. Thông thường, tỷ lệ được kết hợp với các nguyên tắc thiết kế khác như tương phản, nhấn mạnh, nhằm tạo nên một bố cục chặt chẽ cho tác phẩm, từ đó thu hút thị giác người xem.

7. Lặp Lại (Repetition) – Nguyên lý thiết kế đồ họa

Nguyên tắc lặp lại được sử dụng trong nội dung văn bản, họa tiết hoặc chất liệu có kết cấu đặc trưng. Sự lặp lại có thể kết hợp cùng những yếu tố khác để định hướng người nhìn đến điểm trọng tâm, từ đó tạo nên tính hài hòa và thống nhất cho sản phẩm đồ họa.

8. Bố Cục & Căn Chỉnh (Composition & Alignment) – Nguyên lý thiết kế đồ họa

Bố cục là sự sắp xếp tổng thể các đối tượng trong thiết kế, trong khi căn chỉnh là việc sắp đặt các yếu tố hình ảnh dựa theo bố cục đó. Nguyên tắc này giúp bạn tổ chức các đối tượng một cách có hệ thống, từ đó tạo nên các nhóm đối tượng cân bằng và một cấu trúc liên kết độc đáo.

9. Hệ Thống Lưới (Grid System) – Nguyên lý thiết kế đồ họa

Hệ thống lưới là một bộ thước đo giúp nhà thiết kế căn lề và điều chỉnh kích cỡ vật thể dựa trên nguyên tắc bố cục và căn chỉnh. Thông qua hệ thống lưới, tác phẩm sẽ trở nên hài hòa và phù hợp với định dạng khổ giấy dự định.

10. Chuyển Động Mắt (Eye Movement) – Nguyên lý thiết kế đồ họa

Nguyên tắc chuyển động mắt bao gồm việc sử dụng đường nét, màu sắc, hình khối, kết hợp cùng các nguyên tắc khác để tạo thành một đường dẫn tưởng tượng, hướng mắt người xem từ điểm này đến điểm khác. Nguyên tắc này giúp tạo cảm giác chuyển động sinh động, tránh sự nhàm chán của một thiết kế tĩnh.

11. Đối Xứng & Bất Đối Xứng (Symmetry & Asymmetry) – Nguyên lý thiết kế đồ họa

Nghiên cứu của nhà khoa học Mỹ Alan Lightman cho thấy, não bộ con người cảm thấy thỏa mãn khi nhìn thấy sự đối xứng (ví dụ: họa tiết đối xứng, khuôn mặt cân đối). Chính vì vậy, nhà thiết kế đồ họa sử dụng nguyên tắc này nhằm tạo ra nhịp điệu và sự hài hòa cho tổng thể. Trong khi đó, bất đối xứng cũng có thể được sử dụng để tạo ra sự năng động và điểm nhấn.

12. Đóng Khung (Framing) – Nguyên lý thiết kế đồ họa

Đóng khung giúp nhà thiết kế tạo ra những mảng nổi bật cho đối tượng cụ thể, từ đó nâng cao tính nổi bật và sức ảnh hưởng. Đóng khung không nhất thiết phải là các hình dạng đồ họa truyền thống; đôi khi sự sắp xếp ngẫu nhiên cũng có thể tạo nên tính độc đáo thay vì khung hình vuông, tròn hay chữ nhật.

13. Khoảng Trắng & Không Gian Âm (White Space & Negative Space) – Nguyên lý thiết kế đồ họa

Trong sản phẩm đồ họa, không gian được đối tượng chiếm dụng được gọi là không gian dương. Ngược lại, không gian còn lại (bao gồm cả hình nền) được gọi là không gian âm hay khoảng trắng. Khoảng trắng và không gian âm giúp bản thiết kế trở nên gọn gàng, dễ nhìn và tạo sự gắn kết giữa các vật thể, đồng thời có thể tạo ra hình ảnh ẩn thú vị.

Thiết kế đồ họa không chỉ là một lĩnh vực đòi hỏi chuyên môn sâu rộng và tư duy sáng tạo về hình ảnh. Hơn thế nữa, nó còn yêu cầu khả năng thấu hiểu tâm lý người dùng và nắm vững các nguyên tắc thiết kế cốt lõi.

Chợ Gò Đen hy vọng rằng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về các nguyên lý quan trọng này trong thiết kế đồ họa.