Thuật ngữ “3D“ đã trở nên quen thuộc trong đời sống thường ngày của chúng ta, xuất hiện trong nhiều lĩnh vực như phim 3D, hình ảnh 3D, video 3D siêu nét, hay phim hoạt hình 3D. Công nghệ 3D đang dần khẳng định vị thế và chinh phục các ngành nghề trong lĩnh vực công nghệ. Vậy, 3D chính xác là gì? Hãy cùng Chợ Gò Đen khám phá chi tiết trong bài viết sau đây!

I. Định nghĩa về 3D 

Theo định nghĩa, 3D là viết tắt của 3-Dimension, tức là ba chiều. Ngày nay, khái niệm 3D thường gắn liền với thuật ngữ “đồ họa 3D” – một chuỗi các hình ảnh được tạo ra một cách chuyên nghiệp bằng phần mềm máy tính công nghệ cao.

Lịch Sử và Sự Phát Triển Của Công Nghệ 3D

Bộ phim hoạt hình được kết xuất 3D chuyên nghiệp đầu tiên có thể kể đến là Toy Story ra mắt năm 1995. Tác phẩm này đã mở ra một kỷ nguyên mới cho thể loại phim hoạt hình, không chỉ với hình ảnh đẹp và sống động hơn mà còn vượt trội đáng kể so với các bộ phim hoạt hình 2D truyền thống.

Sau đó là sự xuất hiện của công nghệ Real 3D, mang đến khái niệm không gian ba chiều “thực”. Khác với công nghệ phim trước đây (vốn chỉ là các hình khối được dựng trong không gian ba chiều nhưng vẫn bị giới hạn bởi màn hình phẳng), công nghệ Real 3D tạo cảm giác rằng các hình khối đó thực sự thoát ra khỏi khung hình, khiến hình ảnh phim trở nên có chiều sâu hơn và sống động như thật, mang lại trải nghiệm nhập vai hơn cho người xem.

II. Sự khác biệt giữa 3D truyền thống và 3D hiện đại

Trong lĩnh vực đồ họa, các phương pháp biến đổi tính toán thường tuân theo khuôn mẫu ba chiều. Sự phát triển không ngừng của công nghệ đã dẫn đến việc phân chia hai hình thức vẽ riêng biệt: hiện đại và truyền thống. Hai khái niệm này không chỉ khác biệt về mặt ý nghĩa mà còn về kỹ thuật. Đồng thời, mỗi “trường phái 3D” đều có những ưu và nhược điểm riêng.

Truyền Thống: Ưu và Nhược Điểm

Ưu điểm:

• Tính quen thuộc: Phương pháp 3D truyền thống khá phổ biến và được nhiều người, đặc biệt là ở Việt Nam, sử dụng thành thạo.
• Phù hợp với thói quen: Chủ yếu dựa vào việc sáng tạo mô hình 3D thủ công bằng tay, phương pháp này phù hợp với những người có kỹ năng vẽ tay tốt.
• Tương thích với game cũ: Lý tưởng cho các trò chơi thế hệ cũ, cấu hình thấp như Wii hay PS1, nơi texture thường được thể hiện bằng cách chấm pixel.

Nhược điểm:

• Yêu cầu kỹ năng vẽ tay cao: Để tạo ra các mô hình chính xác, kỹ năng vẽ tay là điều kiện tiên quyết.
• Chỉ số đa giác cao: Số lượng đa giác thường quá cao so với yêu cầu chung của các nguyên mẫu hiện đại.
• Quá trình thủ công, khó khăn: Việc tạo mô hình đòi hỏi vừa làm vừa tưởng tượng và hoàn toàn thủ công, đặc biệt đối với các khối kiến trúc hay nhân vật phức tạp.
• Tốc độ xuất chậm: Do sử dụng công cụ thủ công, tốc độ xuất ra phiên bản 3D hoàn chỉnh khá chậm.
• Hoạt ảnh đơn điệu: Vì chủ yếu được làm bằng công cụ và vật liệu thủ công, hoạt ảnh thường trông khá đơn điệu và không phù hợp với các dự án 3D chuyên nghiệp cần tinh chỉnh cao.

Hiện Đại: Ưu và Nhược Điểm

Ưu điểm:

• Đa dạng cách tạo hình đẹp: Với 3D hiện đại, có nhiều phương pháp để làm cho một mô hình trở nên đẹp mắt theo ý muốn, từ đó tăng hứng thú trong công việc.
• Độ chính xác và chuyên nghiệp cao: Việc sử dụng phần mềm cao cấp đảm bảo độ chính xác và tính chuyên nghiệp rõ ràng, dù đôi khi có thể giảm sự đa dạng trong phương pháp tiếp cận.
• Hiển thị vật liệu và màu sắc tối ưu: Có thể xem trước màu sắc tối ưu và hiển thị chất liệu của mô hình ngay trong quá trình thiết kế.
• Tối ưu hóa đa giác: Giảm đáng kể số lượng đa giác trong kiến trúc, trò chơi, phim ảnh và quảng cáo, giúp tối ưu hiệu suất.
• Kết xuất nhanh: Tốc độ kết xuất nhanh hơn đáng kể, giải tỏa nỗi lo chờ đợi cho các nhà quảng cáo, phim và hoạt hình.
• Quy trình làm việc hiệu quả: Khác với 3D truyền thống (phải tưởng tượng, vẽ, lưu vào Photoshop rồi mới tải vào công cụ 3D), phần mềm 3D hiện đại cho phép vẽ họa tiết trực tiếp trên mô hình 3D trong thời gian thực, tiết kiệm nhiều công đoạn. Hơn nữa, nó đảm bảo chất lượng của hiệu ứng kim loại, độ lồi và vật liệu ướt trong quá trình “baking” để tạo ra roughness, normal, specular ngay cả với mô hình lưới thấp.
• Kích thích sáng tạo: Phần mềm đa dạng hóa các vấn đề về màu sắc, mô hình hay chất liệu, kích thích trí sáng tạo của người dùng, cho phép họ thỏa sức tưởng tượng.

Nhược điểm:

• Yêu cầu thay đổi tư duy: Những người đã quen với 3D truyền thống cần thay đổi tư duy và tìm cách thích ứng với phương pháp mới, điều này cần thời gian. Nó làm mất đi việc phải mô tả và tưởng tượng chi tiết cách vẽ vật liệu.
• Hạn chế sự tưởng tượng ban đầu: Việc phụ thuộc hoàn toàn vào phần mềm 3D có thể hạn chế trí tưởng tượng và khả năng tạo khối tự nhiên của người dùng, khiến việc “khai thác” dữ liệu sáng tạo trở nên khó khăn hơn khi não bộ không còn sự hỗ trợ thủ công.

III. Ứng dụng 3D vào thực tế

Kỹ thuật đồ họa lần đầu tiên được ứng dụng rộng rãi trong bộ phim Toy Story của Walt Disney vào năm 1995. Thành công vang dội của bộ phim này không chỉ khơi mào cho một cuộc cách mạng trong lĩnh vực điện ảnh 3D mà còn đưa nó trở thành một trong những tác phẩm điện ảnh ăn khách nhất năm đó.

Tiềm Năng Nghề Nghiệp Ngành Thiết Kế Đồ Họa

Ngành thiết kế đồ họa 3D hiện đang mở ra nhiều tiềm năng và cơ hội to lớn cho các bạn trẻ Việt Nam, đặc biệt về nguồn nhân lực trong tương lai. Khi nắm vững kiến thức chuyên môn và kỹ năng cần thiết, ngành thiết kế 3D sẽ dẫn lối đến đa dạng các con đường sự nghiệp hấp dẫn như:

• Nhà phát triển game 3D: Tạo ra thế giới và nhân vật sống động trong các trò chơi.
• Thiết kế hiệu ứng hình ảnh (VFX): Sáng tạo các hiệu ứng đặc biệt cho phim ảnh, quảng cáo.
• Thiết kế kiến trúc và nội thất: Lên ý tưởng và thể hiện các công trình nhà ở, nội thất, ngoại thất, cũng như trong các ngành công nghiệp vật liệu như gỗ, nhựa.
• Khắc gỗ 3D: Ứng dụng công nghệ 3D vào nghệ thuật truyền thống.
• Thiết kế trò chơi, tạo mẫu nhân vật và môi trường: Phát triển các yếu tố trong game ở cả dạng 2D và 3D.
• Thiết kế nhân vật 3D, hiệu ứng môi trường cho phim hoạt hình 3D: Mang đến sự sống động cho các tác phẩm hoạt hình.
• Sản xuất và thiết kế quay phim: Hỗ trợ tạo dựng bối cảnh và kỹ xảo điện ảnh.
• Chụp hình 360, xử lý ảnh: Ứng dụng 3D trong nhiếp ảnh và chỉnh sửa ảnh.

Do đó, công nghệ 3D đang là lựa chọn ưu tiên của các doanh nghiệp tại Việt Nam trong cuộc đua quảng bá sản phẩm và xây dựng thương hiệu. Đây chính là nền tảng vững chắc cho một thị trường nhân lực rộng lớn, đặc biệt dành cho những nhà làm phim hoạt hình 3D trong tương lai.

Chúng ta vừa cùng nhau khám phá 3D là gì, cũng như sự khác biệt giữa kỹ thuật 3D truyền thống và hiện đại. Rõ ràng, đang trở thành một phần không thể thiếu trong mọi lĩnh vực của cuộc sống, từ giải trí, giáo dục, y tế cho đến xây dựng.

Tại Việt Nam, nguồn nhân lực thiết kế 3D vẫn còn đang thiếu hụt đáng kể. “Miền đất hứa” 3D vẫn đang rộng mở chờ đón những tài năng trẻ và những người đam mê đến “khai hoang” và phát triển hơn nữa.